بیماری سندروم شوگرن جیست؟ - وبلاگ کارسیس

به گزارش وبلاگ کارسیس، سندرم شوگرن یک بیماری خود ایمنی است. بطور طبیعی سیستم ایمنی بدن را از گزند عوامل خارجی محافظت می نماید ولی در بیمار مبتلا به بیماری خود ایمن سیستم ایمنی بدن به بافت ها و سلول های خودی حمله می نماید. در سندرم شوگرن غدد بزاقی و غدد اشکی که رطوبت دهان و چشم ها را تامین می نمایند درگیر می شوند.

علل سندروم شوگرن

دلیل سندروم شوگرن ناشناخته است. این یک بیماری التهابی خود ایمنی است.

بدان معنی که بیماری با حمله سیستم ایمنی بدن به خود، باعث ایجاد التهاب و آسیب بافت می گردد.

سندرم شوگرن بعلاوه در نتیجه خشکی غشاهای بدن منجر به کاهش فراوری اشک، بزاق و مخاط می گردد

.

سندروم شوگرن اولیه و ثانویه

سندروم شوگرن (که نام آن را پزشک سوئدی هنریک شوگرن Henrik Sjögren گذاشت و در اوایل دهه 1900 آنرا کشف کرد) می تواند به عنوان یک بیماری اولیه یا به عنوان یک شرایط ثانویه به وجود آید. در صورتی که بیماری خود ایمنی دیگری ندارید، سندروم اولیه شوگرن تشخیص داده می گردد.

سندرم شوگرن هنگامی که همراه با یک بیماری خود ایمنی دیگری رخ دهد، یک بیماری ثانویه محسوب می گردد.

عوامل خطر

اگر به آرتریت روماتوئید، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، اسکلرودرمی، پلی میوزیت یا درماتومیوزیت مبتلا هستید، به احتمال زیاد به سندروم شوگرن نیز مبتلا باشید. اینها بیماری های خود ایمنی هستند و متخصصان می گویند همان عاملی که باعث ایجاد سایر بیماری های خود ایمنی می گردد نیز باعث سندروم شوگرن می گردد.

عوامل ژنتیکی، فاکتورهای هورمونی یا عفونت ویروسی عامل اصلی بیماری خود ایمنی در نظر گرفته شده است، اما هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که نشان دهد یک دلیل خاص در سندروم شوگرن نقش اصلی را دارد.

چگونه سندروم شوگرن ایجاد می گردد؟

سلول های التهابی و پروتئین ها می توانند به مخاط آسیب و باعث پارگی غدد شوند و عملکرد آنها را مختل نمایند. چندین پروتئین ایمنی به نام سیتوکین ها در سندروم شوگرن به ویژه سیتوکین های Th-2 ، Th-1 و Th-17 بالا می فرایند. 1

علائم سندروم شوگرن چیست؟

دو علامت اصلی سندروم شوگرن عبارتند از:

خشکی چشم

فرد ممکن است دچارسوزش و خارش چشم یا احساس افتادن سنگ ریزه یا ماسه در چشم را داشته باشد.

بعلاوه خستگی و سنگینی چشم ها، فتوفوبیا(نور هراسی) یا حساسیت به نور، پلک های متورم و تحریک شده و تاری دید را ممکن است تجربه کند

.

سیگار کشیدن، مسافرت هوایی، بعضی شرایط آب و هوایی و مثل باد و گرد وخاک می تواند علائم را تشدید کند.

خشکی دهان

ممکن است احساس کنید که دهانتان پر از پنبه است، به گونه ای که بلع یا صحبت کردن را برای شما سخت کند.

بعضی از افراد مبتلا به سندروم شوگرن نیزممکن است هر کدام از علائم زیر را تجربه نمایند:

درد، تورم و سفتی مفاصل

تورم غدد بزاق - به خصوص غددی که در پشت فک و در پشت گوش شما واقع شده است.

بثورات پوستی یا خشک شدن پوست

خشکی واژن

سرفه خشک مداوم

خستگی طولانی مدت

پوسیدگی و از دست رفتن دندان ها

اشکال در جویدن و بلع

خشونت صدا

صحبت کردن به سختی

برفک دهان مکرر و عفونت قارچی در دهان

در بعضی موارد، سیستم ایمنی بدن بیمار به سایر قسمت های بدن حمله می نماید و علائم و نشانه های زیر را به وجود می آورد:

خستگی عمومی

هذیان و گیجی

درد ماهیچه

التهاب، سفتی و درد مفاصل

نوروپاتی محیطی، بی حسی و درد گاه به گاهی در بازوها یا پاها

بیماری ریه

پدیده رینود، که در آن در دست ها احساس درد، سردی و بی حسی می گردد.

واسکولیت (التهاب عروق خونی). 2

تشخیص سندروم شوگرن

از آنجا که علائم تا حدودی مبهم است، می تواند سالها طول بکشد تا سندروم شوگرن تشخیص داده گردد. علائم، معاینه بدنی، آزمایش های تخصصی و آزمایش خون می تواند به شناسایی این بیماری یاری کند.

پزشک یا دندانپزشک ممکن است مشاهده کند که دهان شما خشک است. ممکن است بینی و پوست شما خشک به نظر برسد و بعلاوه ممکن است چشمان شما قرمز یا خشک به نظر برسد. ممکن است مفاصل شما متورم به نظر برسد و ممکن است بثوراتی روی پوست شما ایجاد گردد.

تست های تخصصی

در کنار علائم و معاینه جسمی شما، تعدادی از آزمایشات تشخیصی ممکن است به تشخیص سندرم شوگرن یاری نمایند.

آزمایش شیرمِر برای خشکی چشم

پزشک شما نوارهای کاغذی را زیر پلکهای زیرین شما قرار می دهد تا بعد از 5 دقیقه مقدار خیس بودن روی کاغذ را مقدار گیری کند.

آزمایش اسلیت لمپ

یک نوع میکروسکوپ چشمی است که چشم پزشک با آن، خشکی چشم و التهاب را آنالیز می نماید.

رنگ آمیزی با رنگهای حیاتی یک رنگ بی ضرر روی سطح چشم شما قرار می گیرد. از نور مخصوصی استفاده می گردد که به پزشکتان یاری می نماید هرگونه آسیب در سطح چشم شما را ببیند.

معاینه دهان

پزشک به صورت بصری دهان شما را برای ساییدگی و تورم آنالیز می نماید و ممکن است یک نمونه بزاق برای آنالیز کیفیت آن بگیرد.

بیوپسی لب پزشک می تواند یک تکه کوچک از غدد بزاقی زیر لب شما را جهت معاینه میکروسکوپی خارج کند.

آنتی بادی ضد هسته ای (تست ANA)

ANA آنتی بادی است که به سلول های بدن حمله می نماید. تقریباً در 70 درصد افرادی که مبتلا به سندرم شوگرن هستند مثبت است.

با این وجود این آنتی بادی در افرادی که هیچ بیماری خود ایمنی ندارند نیز وجود دارد

.

SSA (anti-Ro) و SSB (anti-La): این آنتی بادی ها در سندرم اولیه سوژورن رایج هستند، اما شما حتی در صورت بروز بیماری ممکن است برای SSA و SSB مثبت نشوید.

فاکتور روماتوئید

فاکتور روماتوئید پروتئینی است که در آرتریت روماتوئید وجود دارد، و تقریباً در حدود 65 درصد از افرادی که مبتلا به سندروم شوگرن هستند، مثبت است.

ایمونوگلوبولین ها پروتئین هایی که به طور معمول به وسیله آنتی بادی فراوری می شوند ممکن است در سندروم شوگرن افزایش یابد.

هیچ آزمایش واحدی به خودی خود نمی تواند تأیید کند که مبتلا به سندرم شوگرن هستید. ترکیبی از عوامل در تشخیص شما با هم در نظر گرفته می شوند. 1

عوارض سندرم شوگرن

یکی از شایع ترین عوارض جانبی سندرم شوگرن درگیر شدن چشم ها و دهان است. اما موارد دیگری نیز ممکن است اتفاق بیفتد.

عوارض شامل موارد زیر می گردد:

بیماری های دندانی

از آن جایی که بزاق دهان به حفاظت از دهان در برابر باکتری ها حفاظت می نماید. در نتیجه خشک شدن دهان، احتمال خرابی و عفونت های دندانی را افزایش خواهد داد.

عفونت مخمر احتمال بروز برفک دهان که یک نوع عفونت مخمری است در افراد مبتلا به سندرم شوگرن بسیار بیشتر از دیگر افراد است.

مسائل دید و بینایی خشکی چشم ها باعث حساسیت چشم به نور، تاری دید و آسیب قرنیه چشم خواهد شد.

عوارض جانبی دیگری نیز وجود دارد که احتمال بروز آن بسیار کمتر از موارد بالاست:

تنفس، کلیه یا کبد التهاب ممکن است باعث بروز ذات الریه، برونشیت یا سایر مسائل تنفسی در فرد مبتلا گردد. گاهی اوقات عملکرد کلیه فرد نیز با مشکل روبرو شده و باعث بروز هپاتیت یا سیروز کبدی می گردد.

گره های لنفاوی درصد کمی از افراد مبتلا به سندرم شوگرن دچار سرطان گره های لنفاوی (lymphoma) می شوند.

عصب ها ممکن است فرد مبتلا به شوگرن در نتیجه بروز اختلالات عصبی، دچار بی حسی، گز گز و احساس سوزش در دست ها و پاها (peripheral neuropathy) گردد.

درمان سندرم شوگرن

شیوه درمان سندرم شوگرن بستگی به این دارد که چه قسمتی از بدن فرد درگیر شده باشد.

بسیاری از مردم با استفاده از قطره های چشمی بدون احتیاج به نسخه و نوشیدن آب بیشتر سعی می نمایند تا علائمی مثل خشکی دهان و خشکی چشم ها را کاهش دهند. اما این راه چاره دائمی نبوده و بیشتر افراد مبتلا نهایتاً احتیاج به تجویز دارو یا انجام عمل های جراحی خواهند داشت

.

دارو

با توجه به علائم بیمار، پزشک ممکن است داروهای زیر را برای فرد تجویز کند:

کاهش التهابات چشمی

پزشک ممکن است قطره های چشمی ضد التهاب برای فرد مبتلا به خشکی چشم میانه تا شدید تجویز کند.

افزایش ترشح بزاق دهان خوشبختانه داروهایی وجود دارد که فرد مبتلا به خشکی دهان می تواند با مصرف آن ها مقدار ترشح بزاق و گاهی اوقات اشک را بیشتر کند.

البته مصرف چنین داروهایی ممکن است عوارض جانبی مثل تعریق بیش از حد، درد در ناحیه شکم و افزایش ادرار را در پی داشته باشد.

عوارض جانبی به خصوص، در صورتی که فرد مبتلا به سندرم شوگرن، دچار علائمی مثل آرتروز گردد. احتمالاً پزشک برای بهبود علائم داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) یا دیگر داروهای مخصوص آرتروز تجویز خواهد نمود. عفونت های مخمری در دهان باید با استفاده از داروهای ضد قارچ درمان گردد.

درمان علائم کلی، می توان از داروی درمان نماینده مالاریا برای درمان سندرم شوگرن استفاده کرد. داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می نماید نیز ممکن است به وسیله پزشک برای درمان شوگرن تجویز گردد.

عمل جراحی

می توان با انجام عمل جراحی punctual occlusion، مجاری دفع اشک را بسته و از خشک شدن چشم ها تا حد قابل توجهی جلوگیری کرد.

برای اینکار از مسدود نماینده های کلاژنی یا سیلیکونی استفاده شده و مجاری خروج اشک را با استفاده از آن ها مسدود می نمایند.

این کار باعث می گردد تا اشک ترشح شده از چشم ها خارج نشده و در نتیجه فرد دچار خشکی چشم نگردد. 3

پی نوشت:

1.www.tavandarman.com

2.www.doctoreto.com

3.www.pezeshket.com

منبع: راسخون