کمبود سدیم: علل، علائم و درمان
به گزارش وبلاگ کارسیس، وجود سدیم جهت عملکرد مناسب سیستم های بدن لازم است. این مقاله به شما یاری خواهد تا از علل، علائم و درمان سطوح پایین سدیم خون اطلاع کسب نمایید.
مترجم: رزیتا ملکی زاده
منبع:راسخون
وجود سدیم جهت عملکرد مناسب سیستم های بدن لازم است. این مقاله به شما یاری خواهد تا از علل، علائم و درمان سطوح پایین سدیم خون اطلاع کسب نمایید.
انسان سدیم را به شکل کلرید سدیم مصرف می کند. نام علمی نمک معمولی، کلرید سدیم می باشد. وجود این عنصر قلیایی جهت حفظ حیات بسیار لازم است، به طوریکه در مایعات خارج سلولی موجود می باشد. این عنصر بعلاوه در استخوان ها، بزاق، و آنزیم ها وجود دارد. سدیم و یا Na کاتیون (یون مثبت) غالب در مایع خارج سلولی بوده و همراه با پتاسیم که یکی دیگر از کاتیون های مهم موجود در مایعات داخل سلولی است، همکاری می کند.
سدیم نقش مهمی در توزیع آب بدن ایفاء می کند. این عنصر به حفظ فشار خون و تعادل اسید و باز یاری می کند. جهت تحریک انقباض عضلات وجود آن لازم است، به طوریکه از عناصر و مؤلفه اصلی اعصاب به شمار میرود. کلسیم و دیگر مواد معدنی به سبب وجود سدیم، در فرم محلول نگه داشته می شوند. سدیم بعلاوه موجب تحریک غدد آدرنال شده و به جلوگیری از گرمازدگی یاری می کند. سدیم همراه با کلرید و بی کربنات تعادل ذرات باردار الکتریکی در مایعات و بافت ها را حفظ می کند.
منابع سدیم
سدیم در مواد غذایی که مصرف می کنیم، یافت می شود، منبع اصلی نمک طعام معمولی که به اسم چاشنی انواع غذا مورد استفاده قرار می دهیم، همین سدیم می باشد. دیگر منابع غذایی سدیم، سس سویا، خیار شور، زیتون، و ساورکراوت (sauerkraut) (کلم پیچ خرد نموده که نمک می زنند و در آب خود می جوشانند) می باشند. شما حتی نمک را از گوشت شور، ماهی، تنقلات شور، عصاره آبگوشت، پنیر فرآوری شده، سوپ فوری، و رشته فرنگی، و غیره بدست می آورید. از میان گروه مواد غذایی طبیعی، سبزیجاتی مانند ساقه خشک شده نیلوفر آبی، سبزیجات برگ دار، بنشن، و حبوبات مواد غذایی سرشار از سدیم می باشند. این ماده معدنی بعلاوه در صدف، هویج، چغندر، کرفس، شیر، آرتیشو، گوشت گاو خشک شده، مغز، کلیه یا قلوه، و بیکن هم وجود دارد.موارد مصرف سدیم
عضلات و اعصاب زمانی وظایف خود را به خوبی انجام می دهند که مقادیر کافی سدیم را به وسیله خوراک روزانه دریافت نمایند.با یاری سدیم، بدن فشار خون و میزان خون را کنترل می کند.
این ماده معدنی به دلیل داشتن ویژگی حفظ آب در بافت های بدن، در درمان اسهال، گرفتگی عضلانی، کم آبی بدن و تب بکار می رود.
سدیم به انتقال عصبی و انقباض عضلات که شامل ضربان و تپش قلب می شود، یاری می کند
این ماده، تعادل یونهای مثبت و منفی را در بافت ها و مایعات بدن حفظ می کند.
هیپوناترمی چیست؟
هیپوناترمی یک اصطلاح پزشکی است که به منظور توصیف کمبود سدیم بکار می رود. هنگامی که تعادل الکترولیت بدن برهم می خورد، فرد دچار هیپوناترمی می شود. چنانچه میزان مایع موجود در بدن بیش از حد شود، به این دلیل که این مایع موجب رقیق شدن سدیم می شود و چنانچه سطوح سدیم موجود در بدن بیش از میزان پایین باشد، این شرایط برای فرد اتفاق می افتد. ابتلا به اسهال یا استفراغ بیش از حد می تواند منجر به کمبود سدیم شود. ورم و یا ِادِم یا جمع شدن بیش از حد مایع هم می تواند موجب هیپوناترمی شود. در اختلالاتی مانند نارسایی احتقانی قلب و نارسایی کلیه، بدن اغلب مایع بیشتری را حفظ نموده و به این ترتیب، سدیم رقیق می شود. تعرق بیش از حد می تواند به کاهش مایعات بدن و سدیم منجر شود. بطوریکه این امر می تواند عملکرد طبیعی بدن را مختل سازد. بدن یک فرد مبتلا به سندرم ترشح نامناسب هورمون ضد ادراری (SIADH) هورمون کاهنده ادرار(ADH) را بیش از حد فراوری می کند. این امر منجر به حفظ آب در بدن گشته و در نهایت به کمبود سدیم می انجامد. بعضی داروها و بعلاوه شرایط خاص می توانند موجب تحریک ترشح هورمون کاهنده ادرار از غده هیپوفیز شوند. شرایط پزشکی خاصی مانند کم کاری تیروئید، سیروز کبدی، و بی اشتهایی می توانند منجر به پایین آمدن سطوح سدیم خون گردند.علائم کمبود سدیم
این علائم احساس ضعف، بی تفاوتی، تهوع، و گرفتگی عضلات دست و پا را شامل می شود. فرد ممکن است دچار کشیدگی عضلانی و تشنج شود. این کمبود، در موارد بسیار نادر، ممکن است به دلیل فشار خون بسیار پایین به شوک منجر شود. به این دلیل که مغز به ویژه نسبت به سدیم حساس می باشد، علائم دیگر آن شامل موارد عصبی مانند گیجی، کندی، از دست دادن حرکت بازتابی، تشنج، و یا حتی کما و مرگ می باشد. افراد مسن تر احتمال آنکه دچار علائم شدید شوند، در آنها بیشتر است.درمان
تنها با اضافه کردن یک قاشق مربا خوری نمک به ظرف غذا نمی توان به افزایش سطوح سدیم خون یاریی کرد. ضرورت دارد که پزشک دلیل دقیق کمبود این ماده معدنی را مورد شناسایی قرار دهد. چنانچه دلیل آن، نارسایی کلیه، نارسایی قلبی، و یا SIADH باشد، پزشک بر طبق آن دوره درمانی خاصی را در نظر خواهد گرفت. درمان کمبود سدیم شامل تزریق محلول نمک داخل وریدی، محدود ساختن آب مصرفی، و تجویز داروهای ادرار آور و یا دیورتیک می شود. فردی که دچار کمبود سدیم است، تحت نظارت قرار می گیرد به این دلیل که برقراری سریع تعادل ممکن است به نارسایی قلبی منجر شود. کمبود سدیم معمولاً در دوندگان ماراتن و یا دوندگان و ورزشکارانی که ورزش های استقامتی انجام می دهند دیده می شود. به این دلیل که در حین دویدن به طور مداوم آب می نوشند، سطح مایعات بدن آنها بالا رفته و منجر به رقیق شدن سدیم می شود. این شرایط بعلاوه مسمومیت آب نامیده می شود. بنابراین، به این افراد توصیه به نوشیدن نوشیدنی های ورزشی، ژل های ورزشی، یا سایر مکمل های جایگزین الکترولیت می شود.میزان سدیم مورد احتیاج روزانه
به گزارش انجمن قلب آمریکا (AHA)، آموزشگاه تغذیه و رژیم های غذایی (AND) و انجمن دیابت آمریکا (ADA)، بایستی کمتر از 1500 میلی گرم سدیم (3 /4 قاشق چای خوری یا 75ر3 گرم نمک) در روز مصرف شود. معمولاً، همه بیشتر از میزان توصیه شده، سدیم مصرف می نمایند. بنابراین، آنها بعلاوه توصیه می نمایند که مصرف روزانه سدیم نبایستی بیش از 2300 میلی گرم (یک قاشق چای خوری یا 6 گرم نمک) باشد. در حالی که حداقل مصرف کلرید سدیم (نمک طعام) و یا NaCl سه تا چهار گرم است، یک فرد به طور میانه هشت تا ده گرم نمک طعام و یا بیشتر مصرف می کند.بنابراین، کمبود سدیم اختلال نادری است که فرد تنها در شرایط و یا موارد شدید دچار آن می شود. به منظور جلوگیری از هرگونه بیماری های کمبود وابسته به آن، بایستی از یک رژیم غذایی سالم پیروی نموده و مواد غذایی و نوشیدنی های سالم مصرف نماییم.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه های متخصص این رشته در نظر گرفته شود.
/ج
منبع: راسخون