تاریخچه و مشخصات جنگنده سوپر اتاندارد - وبلاگ کارسیس

به گزارش وبلاگ کارسیس، جنگنده سوپر اتاندارد یک جنگنده فرانسوی ساخت شرکت داسو است که در جنگ های ایران و عراق و جنگ فالکلند نقش مهمی داشت.

وبلاگ کارسیس - علی محمدی: هواپیمای سوپر اتاندارد در ابتدا توسط شرکت داسو و برای پاسخ به نیازهای نیروی دریایی فرانسه طراحی شد.

طراحی این هواپیما به اوایل دهه 1960 میلادی برمی گردد.

سوپر اتاندارد بر اساس هواپیمای دیگری به نام اتاندارد IV که متعلق به دهه 1950 بود طراحی و ساخته شد.

این هواپیما یک جنگنده تک سرنشین با بال های رو به عقب و تک موتوره است و اولین نسل از هواپیماهای ناو نوشین داسو محسوب می گردد.

اتاندارد در چندین دهه خدمت خود، پیروزیت های زیادی را برای نیروهای فرانسوی رقم زد و جزو هواپیماهای پیروز فرانسوی است.

فرانسه در ابتدا برای نیروی دریایی خود قصد داشت نسخه ای دریا پایه و تهاجمی تر از جنگنده جگوار را خریداری کند، اما به دلیل مسائل سیاسی تصمیم بر این شد که هواپیمایی جدید در خود فرانسه توسعه داده گردد و نام آن را سوپر اتاندارد گذاشتند.

سوپر اتاندارد بالاخره در سال 1978 به طور رسمی وارد خدمت در نیروی دریایی فرانسه شد.

این هواپیما در کشورهایی که به آنها خدمت کرد، حتی پیروز تر از نیروی دریایی فرانسه ظاهر شد، به خصوص در دو جنگ ایران و عراق و فالکلند.

توسعه

سوپر اتاندارد با اینکه نسخه ای توسعه پیدا نموده بر اساس هواپیمای اتاندارد IVM بود، ولی تا 90 درصد قطعات آن جدید بودند.

درست مانند اتاندارد، سوپر اتاندارد نیز به گونه ای طراحی شده بود که بتواند از روی ناو هواپیمابر پرواز کند.

به همین دلیل داسو سوپر اتاندارد را به بال های جمع شونده، ارابه های فرود تقویت شده و قلاب دم ویژه فرود روی ناو مجهز کرد.

بعضی مشخصه های اصلی اتاندارد IVM مانند بال های رو به عقب، دم عمودی تکی و ورودی های هوای موتور در طرفین، در سوپر اتاندارد نیز حفظ شدند.

موتور مورد استفاده در مدل اولیه سوپر اتاندارد از نوع SNECMA Atar 8B بود.

این موتور توربوجت می توانست 9 هزار و 700 پوند رانش فراوری کند.

بعدها این موتور با موتور دیگری به نام SNECMA Atar 8K-50 جایگزین شد که رانشی معادل 11 هزار و 25 بوند داشت.

تغییر موتور باعث شد تا حداکثر سرعت سوپر اتاندارد از 1010 کیلومتر بر ساعت به 1207 کیلومتر بر ساعت افزایش پیدا کند.

با وجود افزایش سرعت، اما موتور جدید باعث کاهش برد هواپیما از 3370 کیلومتر به 1800 کیلومتر شد.

حداکثر ارتفاع پروازی در سوپر اتاندارد به 44 هزار و 900 پا می رسد که در مقایسه با عدد 50 هزار و 900 پایی اتاندارد IVM مقداری پایین تر است.

نرخ صعود در سوپر اتاندارد 19 هزار و 700 پا بر ثانیه است.

سوپر اتاندارد هواپیمایی با طول 14.3 متر، ارتفاع 3.86 متر، فاصله نوک بال های 9.6 متر و وزن خالی 6 هزار و 500 کیلوگرم است.

این هواپیما حداکثر وزن برخاستی معادل 12 تن دارد.

تسلیحات

سوپر اتاندارد نیز مانند دیگر ناونشین های داسو از دو توپ 30 میلی متری DEFA درون بدنه استفاده می نماید که هر یک از آنها 125 گلوله دارند.

این اسلحه طوری طراحی شده است تا برای مقاصدی مانند تعمیرات و سرویس به راحتی بتوان آن را از درون بدنه هواپیما خارج کرد.

زیر بال های سوپر اتاندارد نیز مجموعا 4 صندلی نصب تسلیحات (پایلون) قرار گرفته است.

دو پایلون نیز در زیر بدنه دیده می گردد که می توان از آن ها برای حمل موشک های هوا به هوا، موشک های ضد کشتی، بمب های راهنمایی شونده و پرتابی و پد راکت ماترا استفاده کرد.

امکان نصب مخازن سوخت خارجی نیز روی پایلون های سوپر اتاندارد وجود دارد.

جنگنده سوپر اتاندارد از توانایی سوخت گیری هوایی نیز پشتیبانی می نماید و نازل سوخت آن به صورت جمع شونده درون دماغه هواپیما قرار گرفته است.

سوپر اتاندارد طوری طراحی شده بود تا با توجه به شرایط جنگ سرد، در صورت حمله شوروی به اروپا بتواند بمب هسته ای نیز برتاب کند.

سوپر اتاندارد در مقایسه با اتاندارد IVM که تنها 4 پایلون داشت، توانایی حمل تسلیحات بالاتری دارد.

رادار مورد استفاده در سوپر اتاندارد از نوع تامسون چند حالته است و در انواع نبردها کارایی دارد.

ورود به خدمت

جنگنده سوپر اتاندارد اولین بار در سال 1978 وارد خدمت شد.

نیروی دریایی فرانسه اولین کاربر این هواپیما بود و در ابتدا 85 فروند سوپر اتاندارد را سفارش داد.

این هواپیماها بین سال های 1974 تا 1983 تحویل این نیرو شدند.

در ابتدا نیروی دریایی فرانسه قصد سفارش 100 فروند سوپر اتاندارد را داشت ولی به دلیل کمبود بودجه تعداد خریدها کاهش پیدا کرد.

سوپر اتاندارد در دو ناو هواپیمابر آن موقع فرانسوی ها که کلاس کلیمانکو نام داشتند به کار رفتند.

تاریخچه عملیاتی

فرانسوی ها در نبرد بر علیه سوریه در لبنان برای نخستین بار از سوپر اتاندارد استفاده کردند.

این اولین باری بود که سوپر اتاندارد زیر پرچم فرانسه وارد جنگ می شد.

فرانسه سوپر اتانداردهای خود را تا سال 2016 در خدمت داشت و با آمدن جنگنده نسل چهارمی رافال، سوپر اتانداردهای فرانسه بازنشسته شدند.

آرژانتین دیگر کشوری بود که سوپر اتاندارد را در سال 1979 خریداری نموده بود.

آرژانتین در آن موقع از هواپیمای داگلاس A-4 اسکای هاوک استفاده می کرد.

ولی به دلیل تحریم های آمریکا امکان عملیاتی نگه داشتن اسکای هاوک ها وجود نداشت.

این کشور ناچار شد هواپیماهای فرانسوی را جایگزین جنگنده های آمریکایی کند.

هواپیماهای تحویل داده شده از سوی فرانسه به آرژانتین به موشک ضد کشتی قدرتمند اگزوسه نیز مجهز بودند.

سوپر اتانداردهای آرژانتینی در جنگ فالکلند 1982 بر علیه انگلیسی ها به خوبی استفاده شدند.

این جنگنده ها توانستند با موشک های اگزوسه ضربات مهلکی را بر پیکره نیروی دریایی بریتانیا وارد نمایند.

با اینکه در این جنگ در نهایت آرژانتین مغلوب شد ولی سوپر اتانداردها کارنامه درخشانی را از خود برجای گذاشتند.

آرژانتینی ها توانستند با موشک های اگزوسه که سوپر اتانداردها شلیک نموده بودند ناوهای جنگی شفیلد و آتلانتیک کانوی بریتانیا را غرق نمایند.

آرژانتینی ها کوشش کردند تا ناو هواپیمابر اینویسیبل بریتانیا را نیز با موشک اگزوسه غرق نمایند.

اما کشتی های اسکورت ناو توانستند با پدافند موشکی سی دارت، جلوی اگزوسه ها را بگیرند و حمله را حنثی نمایند.

فرانسه تعدادی از سوپر اتانداردهای آرژانتینی را به حدی ارتقا داده بود که از نمونه های نیروی دریایی فرانسه نیز پیشرفته تر بودند.

امروزه سوپر اتاندارد در آرژانتین دیگر عملیاتی نیست و تنها برای مقاصد آموزشی استفاده می گردد.

سوپر اتاندارد، ایران و عراق

دیگر تجربه جنگی سوپر اتاندارد در منطقه ثروتمند خلیج فارس بود.

در زمان جنگ ایران و عراق، صدام اقدام به خرید جنگنده میراژ F1 برای نیروی هوایی عراق نموده بود.

ولی فرانسه تا زمان آماده شدن میراژها، 5 فروند سوپر اتاندارد را به عراق اجاره داد.

تجربه پیروز جنگ فالکلند سبب شد تا عراق موشک های اگزوسه را نیز از فرانسه دریافت کند.

ترکیب این هواپیماهای فرانسوی با موشک پیشرفته اگزوسه در آن موقع برای ایرانی ها گران تمام شد.

در آن موقع عراق توانست تعدادی از کشتی های ایرانی را با موشک اگزوسه منهدم کند.

تا سال 1984 تعداد 34 حمله علیه کشتی های ایرانی توسط سوپر اتانداردها گزارش شده بود.

عراق در آن سال ها گفته بود هر کشتی با هر پرچمی که نفت ایران را حمل کند مورد حمله قرار خواهد گرفت.

درگیری هایی نیز بین هواپیماهای آمریکایی، نیروی هوایی ایران و هواپیماهای فرانسوی نیروی هوایی عراق در این جنگ به ثبت رسیده اند.

در بعضی از این درگیری ها عراقی ها پیروز و در بعضی نیز ایرانی ها پیروز شده بودند.

در سال 1984 تعداد 4 فروند جنگنده سوپر اتاندارد به فرانسه برگشت داده شدند.

این موضوع نشان دهنده این است که یکی از سوپر اتانداردها توسط ایرانی ها سرنگون شده است.

گفته می گردد که این سوپر اتاندارد بر فراز جزیره خارک توسط یک فانتوم ایرانی ساقط شده است.

ایران ادعا می نماید که یک سوپر اتاندارد نیز توسط F-14 تامکت ساقط شده است.

یوروفایتر تایفون ؛ محصول مشترک قدرت های اروپایی در آسمان

جنگنده رافال را از نزدیک بشناسید

نگاهی به تاریخچه هواپیمای عمود پرواز

منبع: militaryfactory