مروری بر زندگی نامه امام جواد (ع)، امام نهم شیعیان - وبلاگ کارسیس

به گزارش وبلاگ کارسیس، خبرنگاران | سرویس مذهبی - امام نهم شیعیان حضرت جواد (ع) در سال 195 هجری در مدینه ولادت یافت. نام نامی اش محمد معروف به جواد و تقی است و القاب دیگری مانند: رضی و متقی نیز داشته اند، ولی تقی از همه معروف تر می باشد. نام مادر گرامی اش سبیکه یا خیزران است که این دو نام در تاریخ زندگی آن حضرت ثبت است.

ابوجعفر، کنیه معروف امام جواد (ع)

برای امام جواد (ع) چهار کنیه وجود داشته است. ابن الرضا، ابوعلی، ابوعبدالله و، اما کنیه مشهور آن حضرت ابوجعفر بوده است. ابوجعفر در صحیفه فاطمیه الهی که در اختیار امامان بوده و اکنون در نزد امام مهدی (عج) می باشد ثبت است. این کنیه به قدری مشهور شده و به کار رفته که جایگزین نام اصلی آن حضرت شده است. امام جواد (ع) در پیوند و ارتباط باکنیه جد خویش باقرالعلوم (ع)، ابوجعفر نامیده شدند و، چون پس از امام پنجم به این کنیه آراسته شدند به ابو جعفر ثانی معروف شده اند.

به امامت رسیدن حضرت جوادالائمه

دوران هفده ساله امامت حضرت جواد (ع) همزمان با دو خلیفه بنی عباسی، مامون و معتصم بود. 15 سال در دوره مامون -ازسال 203 هـ ق سال شهادت حضرت رضا (ع) تا مرگ مامون در 218 - و دو سال در دوره معتصم-. امام محمد تقی (ع) هنگام وفات پدر 8 ساله بود. پس از شهادت حضرت رضا (ع) در اواخر ماه صفر سال 203 هـ ق مقام امامت به فرزند ارجمندش حضرت جوادالأئمه (ع) انتقال یافت. مامون که در سال 204 هجری وارد بغداد شد امام جواد (ع) را که بنا بر بعضی از روایات سن مبارکشان در این دوران 10 سال بیش نبود از مدینه به بغداد فرا خواند و سیاست پیشین خویش را در محدود ساختن امام رضا (ع) در خصوص امام جواد نیز استمرار داد. مأمون همچون سایر خلفا بنی عباس از پیشرفت معنوی و نفوذ باطنی امامان معصوم و گسترش فضایل آن ها در بین مردم هراس داشت و سعی کرد ابن الرضا را تحت مراقبت خاص خویش قرار دهد. از این جهت مأمون نخستین کاری که کرد، دختر خویش ام الفضل را به ازدواج حضرت امام جواد (ع) درآورد تا مراقبی دایمی و از درون خانه بر امام گمارده باشد. رنج های دایمی که امام جواد (ع) از ناحیه این مأمور خانگی برده است در تاریخ معروف است.

زنان و فرزندان حضرت جواد (ع)

زن حضرت جواد (ع) ام الفضل دختر مأمون بود. حضرت جواد (ع) از ام الفضل فرزندی نداشت. حضرت امام محمد تقی زوجه دیگری مشهور به ام ولد و به نام سمانه مغربیه داشته است. فرزندان آن حضرت را 4 پسر و 4 دختر نوشته اند بدین توضیح:

1. حضرت ابوالحسن امام علی النقی (هادی)
2. ابواحمد موسی مبرقع
3. ابو احمد حسین
4. ابو موسی عمران
5. فاطمه
6. خدیجه
7. ام کلثوم
8. حکیمه

سیاست های مامون در قبال امام جواد(ع)

از روش هایی که مأمون در خصوص امام رضا (ع) به کار می بست، تشکیل مجالس بحث و مناظره بود. مأمون و بعد معتصم عباسی می خواستند از این راه - به گمان باطل خود - امام (ع) را در تنگنا قرار دهند. در خصوص فرزندش حضرت جواد (ع) نیز چنین روشی را به کار بستند. به خصوص که در شروع امامت هنوز سنی از عمر امام جواد (ع) نگذشته بود. مأمون نمی دانست که مقام ولایت و امامت که موهبتی است الهی، بستگی به کمی و زیادی سال های عمر ندارد.

چینش نیروهای فکری و سیاسی در دستگاه بنی عباس به دست امام جواد(ع)

امام جواد (ع) در راستای نفوذ نیروهای شیعی در ساختار حکومتی بنی عباس، برای کمک شیعیان در مناطق گوناگون به افرادی چون احمد بن حمزه قمی اجازه پذیرفتن مناصب دولتی داد، تا جایی که افرادی چون نوح بن دراج که چندی قاضی بغداد و سپس قاضی کوفه بود، از یاران حضرت (ع) به شمار می رفتند. کسانی از بزرگان و ثقات شیعه چون محمد بن اسماعیل بن بزیع (نیشابوری) که از وزرای خلفای عباسی به شمار می رفت به گونه ای با حضرت در ارتباط بودند که وی از حضرت جواد (ع) پیراهنی درخواست کرد که به هنگام مرگ به جای کفن بپوشد و حضرت خواست او را اجابت و برای وی پیراهن خویش را فرستاد.

حرکت امام جواد (ع) در چینش نیروهای فکری و سیاسی، خود حرکتی کاملاً محرمانه بود، تا جایی که وقتی به ابراهیم بن محمد نامه می نویسد به او امر می نماید که تا وقتی یحیی بن ابی عمران (از اصحاب حضرت) زنده است نامه را نگشاید. پس از چند سال که یحیی از جهان می رود ابراهیم بن محمد نامه را می گشاید که حضرت در آن به او خطاب کرده: مسئولیت ها و کارهایی که به عهده یحیی بن ابی عمران بوده از این پس بر عهده توست. این نشانگر آن است که حضرت در جو اختناق حکومت بنی عباس مواظبت و عنایت داشت تا کسی از جانشینی نمایندگان وی اطلاعی حاصل ننماید.

مناظرات امام جواد(ع)

حضرت جواد (ع) با عمر کوتاه خود که همچون نوگل بهاران زودگذر بود، و در دوره ای که فرقه های مختلف اسلامی و غیر اسلامی در میدان رشد و نمو یافته بودند و دانشمندان بزرگی در این دوران زندگی می کردند و علوم و فنون سایر ملت ها پیشرفت کرده و کتاب های زیادی به زبان عربی ترجمه و در دسترس نهاده شده بود، با کمی سن وارد بحث های علمی گشت و با سرمایه خدایی امامت که از سرچشمه ولایت مطلقه و الهام ربانی مایه گرفته بود، احکام اسلامی را مانند پدران و اجداد بزرگوارش گسترش داد و به تعلیم و ارشاد پرداخت و به مسائل بسکمک پاسخ گفت.

امام جواد (ع) در مدت 17 سال دوران امامت به نشر و تعلیم حقایق اسلام پرداخت و شاگردان و اصحاب برجسته ای داشت که هر یک خود قله ای بودند از قله های فرهنگ و معارف اسلامی مانند: ابن ابی عمیر بغدادی، ابوجعفر محمد بن سنان زاهری، احمد بن ابی نصر بزنطی کوفی، ابوتمام حبیب اوس طائی -شاعر شیعی مشهور- ابوالحسن علی بن مهزیار اهوازی و فضل بن شاذان نیشابوری که در قرن سوم هجری می زیسته اند. اینان نیز (همچنان که امام بزرگوارشان همواره تحت نظر بود) هر کدام به گونه ای مورد تعقیب و گرفتاری بودند.

بیشتر بخوانید: مناظرات امام جواد (ع)

شهادت حضرت جواد (ع)

دوران عمر آن امام بزرگوار 25 سال و دوره امامتش 17 سال بوده است. معتصم عباسی از حضرت جواد (ع) دعوت کرد که از مدینه به بغداد بیاید. امام جواد در ماه محرم سال 220 هجری به بغداد وارد شد. معتصم که عموی ام الفضل زوجه حضرت جواد بود با جعفر پسر مأمون و ام الفضل بر قتل آن حضرت همداستان شدند. علت این امر -همچنان که اشاره کردیم- این اندیشه شوم بود که مبادا خلافت از بنی عباس به علویان منتقل گردد. از این جهت درصدد تحریک ام الفضل برآمدند و به وی گفتند تو دختر و برادرزاده خلیفه هستی و احترامت از هر جهت ضروری است و شوهر تو محمد بن علی الجواد، مادر علی هادی فرزند خود را بر تو برتری می نهد. این دو تن آن قدر وسوسه کردند تا ام الفضل -چنان که روش زنان نازاست- تحت تأثیر حسادت نهاده شد و در باطن از شوهر بزرگوار جوانش آزرده خاطر شد و به تحریک و تلقین معتصم و جعفر برادرش، تسلیم گشت.

آنگاه این دو فرد جنایتکار سمی کشنده در انگور وارد کردند و به خانه امام فرستاده تا ام الفضل آن ها را به شوهرش بخوراند. ام الفضل طبق انگور را در برابر امام جواد (ع) گذاشت و از انگور ها تعریف و توصیف کرد و حضرت جواد (ع) را به خوردن انگور وادار و در این امر اصرار کرد. امام جواد (ع) مقداری از آن انگور را تناول فرمود. چیزی نگذشت آثار سم را در وجود خود احساس فرمود: و درد و رنج شدیدی بر آن حضرت عارض گشت. ام الفضل سیه کار با دیدن آن حالت دردناک در شوهر جوان پشیمان و گریان شد، اما پشیمانی سودی نداشت. حضرت جواد (ع) فرمود: چرا گریه می کنی؟ اکنون که مرا کشتی گریه تو سودی ندارد. بدان که خداوند متعال در این چند روزه جهان تو را به دردی مبتلا کند و به روزگاری بیفتی که نتوانی از آن نجات بیابی. در خصوص مسموم کردن حضرت جواد (ع) قول های دیگری هم نقل شده است. بدخواهان نگذاشتند این مشعل نورانی نورافشانی کند. امام نهم ما در آخر ماه ذیقعده سال 220 هـ ق به سرای جاویدان شتافت. قبر مطهرش در کاظمیه یا کاظمین است، عقب قبر منور جدش حضرت موسی بن جعفر (ع) زیارتگاه شیعیان و دوستداران است.